Kilka faktów: Wcześniak – dziecko urodzone przed 37 tygodniem ciąży, z masą poniżej 2500 gram. Rodzą się jeszcze dzieci przed 32 tygodniem ciąży – mówimy wtedy o skrajnym wcześniactwie, czy noworodki urodzone poniżej 28 tygodnia ciąży i masie poniżej 1000 gram. Każde dziecko jest jedyne w swoim rodzaju i wymaga szczególnej opieki, pielęgnacji i rehabilitacji. Bardzo istotna w tej opiece, jest w współpraca specjalistów tj. lekarzy , rehabilitantów, psychologów oraz objęcie opieką zarówno dziecka, jak i rodziców, szczególnie w tym pierwszym okresie po porodzie.

Pielęgnacja i rehabilitacja.

U noworodków przedwcześnie urodzonych należy skupić się w pierwszej kolejności na problemach oddechowych, gdyż mogą one powodować bezpośrednie zagrożenie życia.

Główne założenia w pielęgnacji wcześniaków: dokładna obserwacji noworodka, odpowiednia temperatura otoczenia, prawidłowa pielęgnacja dróg oddechowych, właściwe odżywanie, częste zmiany pozycji ułożeniowej, natłuszczanie skóry, unikanie hałasu i ostrego światła, pomoc w wytworzeniu więzi emocjonalnej dziecko – rodzice.

Wszystkie czynności przy Maluszku należy wykonywać powoli i spokojnie, bez nagłych ruchów. Często można zobaczyć na oddziałach w szpitalu w inkubatorach jak dziecko leży w tzw. rogalu. Zapewniają one dziecku poczucie bezpieczeństwa, zapobiegają odleżynom i powstaniu asymetrii ułożeniowej. Gwarantują również zachowanie odpowiedniego ułożenia głowy i całego ciałka.

Wcześniaki często mają zaburzony odruch ssania i połykania. Ciężko zgrać im trzy tak ważne dla życia odruchy, jak ssanie, połykanie i oddychanie. Stąd częste zachłyśnięcia, które mogą doprowadzić do zachłystowego zapalenia płuc.
Czasami na skutek przedwczesnego porodu u dziecka pojawiają się okresowe zmiany napięcia mięśniowego i asymetria ułożeniowa, zdarzają się również uszkodzenia mózgu. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i jeśli są wskazania, rehabilitacja.

Jest kilka metod rehabilitacji, stosowanych i łączonych, w celu uzyskania jak najszybszej poprawy stanu dziecka. Warto wymienić kilka z nich: metoda NDT-Bobath, Vojty, elementy Integracji Sensorycznej (SI), stymulacja odruchu ssania i połykania, masaż Shantala, ćwiczenia koordynacji wzrokowo – ruchowej i terapia manualna.

Pamiętajmy, że nie każde dziecko przedwcześnie urodzone wymaga rehabilitacji – decyduje o tym lekarz. Jeżeli dziecko wymaga stymulacji rozwoju motorycznego, należy uważać, aby nie przeciążać dziecka nadmiarem ćwiczeń.
Przed rozpoczęciem właściwej rehabilitacji, należy rodziców nauczyć prawidłowej pielęgnacji, która zapobiegnie utrwalaniu patologii, zakładania pieluszki (w celu nie uszkodzenia stawów biodrowych), karmienia, podnoszenia czy noszenia. Całą pielęgnacje należy wykonywać delikatnie i powoli.

W rozwoju psychomotorycznym dzieci przedwcześnie urodzonych występuje okres spowolnienia rozwoju, a następnie gwałtownego przyspieszenia. Wcześniaki często bywają nadpobudliwe ruchowo, nie lubią statecznych pozycji jak siedzenie, zdecydowanie wolą pełzać bądź raczkować.

Bardzo istotne jest również, aby prócz rozwoju motorycznego, nie zapominać o prawidłowym rozwoju emocjonalnym i psychicznym Maluszka, ponieważ są one ściśle powiązane i zależne od siebie.
Pamiętajmy, że odpowiednio wczesna i indywidualnie dobrana rehabilitacja może maksymalnie zrekompensować dziecku przedwczesny poród, a mózg dziecka, który do 3 roku życia dojrzewa, jest niezmiernie plastyczny w tym okresie. 😉